Interessant uitgangspunt in Het stervende licht van George R.R. Martin

George R.R. Martin staat vooral bekend om zijn epische fantasysaga Het Lied van IJs en Vuur, maar lang voor de intriges van Westeros schreef hij al verhalen. Het stervende licht is na heel wat korte verhalen en novelles zijn allereerste roman, waarin hij de neergang van een verre menselijke beschaving probeert te vangen in een melancholisch universum.

Lees hier al onze artikelen over George R.R. Martin en zijn werk >

Personages

Op papier klinkt dat als een meeslepend uitgangspunt, maar in de uitvoering weet het boek helaas niet helemaal te overtuigen. Een van de grootste problemen ligt bij de personages. Ze blijven opvallend vlak en ontwikkelen zich gedurende het verhaal nauwelijks. Waar Martins latere werk juist uitblinkt in gelaagde figuren vol tegenstrijdigheden en morele dilemma’s, blijven de mensen in Het Stervende Licht vooral middelen om het plot voort te duwen. Hun emoties voelen afstandelijk, hun keuzes vaak willekeurig. Daardoor is het moeilijk om echt met hen mee te leven of om te begrijpen wat hen drijft. De dialogen doen hun best om die leegte op te vullen, maar ook daar ontbreekt het aan natuurlijk ritme en diepte.

De wereldopbouw stelt eveneens teleur. Hoewel Martin duidelijk probeert een groots sciencefictionuniversum te schetsen, komt de setting niet echt tot leven. De beschrijvingen blijven vaag en functioneel, zonder de zintuiglijke details die een omgeving tastbaar maken. Waar je bij goede sciencefiction het gevoel krijgt dat je zelf door de vreemde steden loopt of de lucht van onbekende planeten ruikt, blijft Het stervende licht op afstand. De wereld voelt als een decor dat vooral dient om het verhaal te dragen, niet als een plek die echt bewoond wordt.

Interessant concept

Het systeem van de verschillende clans is in de kern een interessant idee. Martin probeert iets te zeggen over macht, eer en identiteit binnen een uiteenvallende samenleving, en het concept biedt genoeg potentie voor spanning en intrige. Toch komt het nooit volledig uit de verf. De clans blijven oppervlakkig beschreven, hun onderlinge relaties zijn niet helder uitgewerkt en de politieke dynamiek mist finesse. Je krijgt het gevoel dat Martin een rijk sociaal systeem voor ogen had, maar dat hij te snel genoegen nam met grove schetsen in plaats van met doordachte structuren.

Wat mij opviel is dat het lastig is om bij het lezen enig tijdsbesef te houden. Het is vaak onduidelijk hoeveel tijd er tussen gebeurtenissen verstrijkt. Dagen, weken of maanden lijken zonder duidelijke reden voorbij te gaan, wat het moeilijk maakt om het verloop van het verhaal te volgen of de ontwikkeling van relaties te begrijpen. Daardoor verliest het boek niet alleen ritme, maar ook geloofwaardigheid. De lezer blijft achter met het gevoel dat de tijdlijn willekeurig in elkaar steekt, alsof het verhaal in fragmenten is verteld zonder een logisch geheel.

Die gebrekkige geloofwaardigheid strekt zich uit tot de beslissingen van de personages. Veel keuzes lijken te eenvoudig of te gemakzuchtig tot stand te komen. Motivaties worden zelden onderbouwd, conflicten worden opgelost op manieren die meer toevallig dan overtuigend aanvoelen. Dat zorgt ervoor dat het geheel niet echt beklijft. Waar een goed verhaal je meesleept doordat je de logica van de wereld accepteert, blijf je hier te vaak steken bij vragen als: “Waarom doen ze dit eigenlijk?”

Het stervende licht is daardoor een roman die interessant is vanuit historisch perspectief, als vroege schets van een schrijver die later veel beter zou worden. Je ziet hier al Martins fascinatie voor macht, verval en verloren idealen, maar hij weet het nog niet om te zetten in een meeslepend geheel. Het boek mist de nuance, de scherpte en de emotionele diepgang die zijn latere werk zo sterk maken.

Conclusie

Martin schildert probeert een indrukwekkend decor van vergane glorie, een universum dat letterlijk en figuurlijk aan het uitdoven, is neer te zetten, echter komt dit niet heel goed tot uiting. Zijn wereldbouw en thematische ambitie zijn bewonderenswaardig, maar de uitvoering voelt soms zwaar en traag.

Hoewel Het Stervende Licht interessante ideeën aanraakt over verlies, idealisme en de neergang van beschavingen, mist het de levendigheid en complexiteit die Martin later zou perfectioneren. Het is een somber, soms stroperig debuut dat vooral waarde heeft als curiositeit voor lezers die willen zien hoe de auteur van Het Lied van IJs en Vuur ooit begon.

• Koop bij BOL.com