Tad Williams over het afronden van Osten Ard en nieuwe boeken

Na een epische reis van enkele decennia heeft de bekroonde fantasyauteur Tad Williams eindelijk het afsluitende boek geschreven in zijn legendarische Osten Ard-saga. Met de publicatie van The Navigator´s Children is een van de meest geliefde fantasywerelden compleet. Tijdens een ask-me-anything rondje op Reddit beantwoordde hij verschillende vragen over zijn carrière en verdere plannen.

Om terug te gaan naar het begin, hoe kwam het zover dat je een boekdeal kreeg. Had je een agent, of stuurde je ongevraagde manuscripten? 

Ik was totaal onwetend over de uitgeverswereld toen ik mijn eerste verhaal, Staartjagers Zang, schreef. Ik stuurde een (ongevraagd) exemplaar naar de eerste de beste uitgever die fantasy deed die ik in de boekwinkel vond, werd onmiddellijk (beleefd) afgewezen. Toen had ik het geluk dat de tweede op mijn lijst, DAW Books, zo vriendelijk was het te kopen. Ik publiceer nu nog steeds bij hen, 40 jaar later.

Ik kreeg pas een agent toen ik het gevoel had dat ik er een kon kiezen die ik leuk vond, niet alleen een die bereid was om mij aan te nemen, en als gevolg daarvan heb ik na al die jaren nog steeds dezelfde agent, en ik ben blij dat ik hem en mijn uitgevers zowel vrienden als zakenpartners kan noemen. Dus ik heb een ietwat vreemde reis in de uitgeverij gemaakt, en de dingen zijn sindsdien zo veel veranderd dat ik het niet zou wagen om iemand anders te vertellen hoe ze het zouden moeten proberen. Er lijken veel meer manieren te zijn om gepubliceerd te worden, maar waarschijnlijk zijn er ook veel meer valkuilen die er niet waren toen ik begon.

Het landschap van het uitgeven van romans is duidelijk enorm veranderd sinds het einde van Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard en de recentere Osten Ard-boeken. Wat beschouwde je als de grootste uitdaging bij het opnieuw bezoeken van een wereld na al die jaren?

De grootste uitdaging voor mij kwam vlak nadat ik de nieuwe serie aankondigde. De reacties van lezers van Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard waren zo enthousiast en zo ondersteunend dat ik me plotseling realiseerde dat als ik de nieuwe serie verpestte, ik niet alleen die nieuwe boeken zou verpesten, maar mogelijk ook de mooie herinneringen van veel lezers aan Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard. Toen had ik wel een paar paniekmomenten.

Verder was het verrassend makkelijk om weer terug te keren in de wereld, eerlijk gezegd. Zodra ik begon met schrijven, voelde ik dat Simon en Miriamele en de rest me nooit echt hadden verlaten, zoals wanneer je een oude vriend na een lange pauze weer ziet en meteen weer in dezelfde vriendschap valt. En veel van de rest van het proces verliep eigenlijk hetzelfde.

Wat voor soort processen doorloop je bij het bedenken van namen van persoonages en plaatsen? En om daarop voort te borduren: hoe verloopt dit proces nu (met internet en dergelijke) vergeleken met toen je 30 jaar geleden schreef?

Mijn taalkeuzes, met name in de Osten Ard-boeken, waren gebaseerd op de wetenschap dat het complexe boeken met meerdere verhaallijnen zouden worden, en ik wilde dat lezers snel een idee zouden krijgen van waar personages vandaan zouden komen, gebaseerd op overeenkomsten met talen en culturen in de echte wereld. Het was niet de bedoeling om daar heel precies in te zijn – de Hernystiri zijn GEEN Kelten, de Rimmersmannen zijn GEEN IJslanders – maar ik hoopte dat het een geheugensteuntje zou zijn voor lezers die anders overweldigd zouden worden door alle namen en informatie die ze naar hun hoofd krijgen geslingerd.

Het proces is nu iets anders, omdat ik niet zo veel boeken meer nodig heb om onderzoek mee te doen, hoewel ik ze nog steeds gebruik. Maar het internet heeft het onderzoeken gemakkelijk gemaakt. Hoewel het ook weer valkuilen heeft, want niet alles wat je opzoekt klopt. En je verdrinkt soms in de hoeveelheid informatie, terwijl je dat niet echt nodig hebt en die tijd beter kunt gebruiken om te schrijven.

Wat kun je vertellen over je creatieve proces van het schrijven? Maak je eerst een kladversie en herschrijf je dat compleet, of is je eerste versie al een stuk schoner?

Ik schrijf mijn boeken meestal in min of meer de volgorde waarin je ze leest, de verhaallijnen gewoon de een na de ander, voortbordurend op hetgeen daarvoor kwam. En vanwege de complexiteit schrijf ik meestal vrij complete eerste versies (hoewel ze absoluut herschreven moeten worden). Een belangrijk plotpunt zomaar eruit halen omdat ik het niet leuk vind, is als proberen een enkele draad uit een geweven wandtapijt te trekken: het verpest alles. Dus mijn eerste versies worden vrij zorgvuldig samengesteld, en hoewel ik dingen toevoeg of weglaat en probeer het geschrevene mooier te maken, breng ik zelden drastische veranderingen aan in de herschrijvingen.

Weet je dan al vanaf het begin waar je zou gaan eindigen met de serie?

Ik moet een heel aantal dingen weten voordat ik begin met schrijven, vanwege de manier waarop ik schrijf, maar ik weet nooit alles. Ik wist aan het einde van De Groene Engeltoren dat Utuk’ku er nog steeds was, maar aangezien ik niet wist dat ik ooit meer Osten Ard zou schrijven, had ik niet veel nagedacht over wat er met haar zou kunnen gebeuren. Maar tegen de tijd dat ik met De Kroon van Heksenhout begon, kreeg veel van wat er in deze nieuwe serie gebeurde al vorm.

Een deel van wat ik bedacht had over Osten Ard was nog niet in de eerste serie geplaatst. Daar is een deel van in de vervolgserie gekomen. Maar er zijn genoeg andere dingen die ik heb ontdekt terwijl ik schreef (of uitgewerkt terwijl ik schreef). Het is altijd een proces van experimenteren, en erop vertrouwen dat de personages de weg wijzen.

Wat waren je favoriete personages om te schrijven tijdens het schrijven van de nieuwe serie? (Of is dat net zoiets als vragen van welke van je kinderen je het meest houdt?)

Hmmm. Moeilijke vraag inderdaad. Ik zou waarschijnlijk zeggen dat Nezeru het meest lonend was, omdat ik veel tijd met haar heb doorgebracht en haar veranderende wereldbeeld heb kunnen verwerken. En liefde is altijd vreemd en ingewikkeld en fascinerend om over te schrijven. Jarnulf ging allerlei kanten op die ik niet had verwacht (zoals Cadrach in de eerste serie) en ik zou graag meer over hem schrijven, vooral als Morgans zelfbenoemde Paladijn.

We zijn erg benieuwd naar je volgende schrijfplannen! Nu de Osten Ard saga compleet is, zal er ooit nog een boek verschijnen over deze wereld? Zul je nog eens terugkeren naar de Bobby Dollar wereld? Of wellicht iets geheel nieuws?

Ik zou heel graag een loreboek over Osten Ard willen maken, mket bschrijvingen van de wereld en de personages. Tijd en organisatie zijn het enige dat mij (op dit moment) tegenhoudt. Maar ik ga er zeker naar kijken. ik weet ook zeker dat ik meer in Osten Ard zal schrijven. Ik werk momenteel aan een korte roman getiteld Splintered Sun, dat zich afspeelt in Osten Ard.

Ik zou graag meer Bobby Dollar schrijven. Op dit moment wacht ik nog even, omdat ze qua publicatie (puur qua verkoop) minder succesvol zijn dan mijn andere, meer standaard fantasywerken, en ik moet rekeningen betalen. Maar ik heb wel de beginnetjes van een ander Bobby Dollar-boek, dat Forever O’Clock moet gaan heten, en ik zou het graag ooit willen schrijven.

En gezien de beperkingen van een schrijver die zijn brood verdient als schrijver, zou ik GRAAG meer in geheel nieuwe werelden schrijven. Ik heb genoeg ideeën, maar de strijd tussen kunst en commercie blijft lastig.

Ook een nieuw boek in de Anderland serie komt wellicht nog ooit. Ik heb mijn uitgever al een opzet gegeven voor iets dat The Book of Orlando heet, dus we zullen zien of het iets oplevert.