Mist en monsters is een mystieke roman die zich afspeelt in Zeeland, in het fictieve Westerdam. Doordat zee-grotten en kliffen een belangrijk onderdeel van het landschap vormen, is het moeilijk om Nederland voor je te zien en dacht ik zelfs even dat het over een fictief land ging dat Zeeland heet. De flaptekst wijst echter uit dat het echt om het Nederlandse Zeeland gaat.
De inwoners van Westerdam krijgen met iets duisters te maken wat zich in de zee ophoudt. Schepen verdwijnen, mensen raken spoorloos, er is een mysterieuze mist en er worden schimmen en zeemonsters gezien. Het barst in dit dorpje van de legendes. Wanneer de sfeer echt beklemmend wordt, stuurt een van de inwoners een brief naar een oude vriendin: Eva. Zij houdt zich vaker met mysterieuze zaken bezig en keert terug naar haar geboortedorp om het mysterie te ontrafelen.
Een hoofdpersonage waar we weinig over te weten komen
Het is niet duidelijk wat Eva drijft, behalve ‘nieuwsgierigheid’. We weten dat ze op achttienjarige leeftijd Westerdam heeft verlaten om dingen te kunnen laten rusten, maar het wordt helaas nooit duidelijk wat dit dan voor dingen zijn. Haar verleden blijft blanco. Best vreemd eigenlijk, want er wordt terloops wel vermeld dat de zee haar familie van haar heeft afgenomen. Hier wordt verder totaal niet op in te gaan, wat eigenlijk bizar is. Een tragedie op zee heeft haar leven verwoest en er gaat geen enkele gedachte naar uit terwijl ze bezig is om een mysterie op zee te ontrafelen. Iets wat heel makkelijk aan het verlies van haar familie gekoppeld had kunnen worden en haar meteen een veel duidelijkere drijfveer had gegeven
Eigenlijk komen we bar weinig over Eva te weten. Over haar verleden wordt gezwegen en de ‘oude vriend’ die haar hulp inroept komt nauwelijks in het verhaal terug. Het onderzoek voert ze ook grotendeels in haar eentje uit – hoewel ze her en der wel ergens heen gestuurd wordt door anderen – en dat zorgt voor een heel statisch verhaal dat vooral uit beschrijvingen bestaat en waarin scènes nooit echt tot leven komen.
Een eentonige zoektocht
De zoektocht van Eva is ook erg eentonig. Ze haalt bijna alle informatie uit oude logboeken waar anderen haar op wijzen. De lezer wordt nauwelijks meegenomen in haar speurtocht en leest alleen vage conclusies, zoals: “Elk bezoek gaf haar nieuwe puzzelstukjes, oude voorwerpen met inscripties, of subtiele waarschuwingen van de eigenaresse.” Welke puzzelstukjes en voorwerpen dat dan zijn? Geen idee. Eva ontdekt van alles en als lezer hobbel je er maar een beetje achteraan. Tijdens haar strijd tegen de monsters komt ze bijvoorbeeld met verschillende oplossingen aan, die voor de lezer uit de lucht komen vallen en waarbij er na afloop uitleg wordt gegeven waarom die specifieke zet gewerkt heeft.
Veel herhaling
Door de passieve schrijfstijl zit er dus weinig spanning in het verhaal. Wat ook niet helpt, is dat het verhaal bomvol herhaling zit. Verschillende onheilspellende tekenen worden beschreven, vaak met dezelfde kern, en vaak mondt het uit in dezelfde conclusie: de zee verbergt geheimen, het zal verwoestende gevolgen hebben als de geheimen worden blootgelegd, de zee is iets levens en het geeft en het neemt – ik denk dat ieder hoofdstuk wel die conclusie had. Daar komt nog bij dat Eva wel drie keer een “schokkende ontdekking” doet die haar ervan overtuigt dat er meer speelt dan mythes alleen, waarbij de vorige aanvaring alweer vergeten lijkt te zijn. Hoewel de auteur best mooie sfeerbeschrijvingen weet neer te zetten, wordt het zo vaak herhaald dat ook dit zijn kracht verliest. Ik denk dat dit boek zich veel beter leende voor een kortverhaal, want als je alle herhaling eruit haalt, blijft er een compact plot over.
Ik vond het ook moeilijk om het verhaal in een bepaalde tijd in te kaderen. Eerst dacht ik dat het zich gewoon in de huidige tijd afspeelde, maar door het sturen van een brief denk je toch aan het pre-mobiele telefoon-tijdperk. Dat verklaart ook waarom alle ellende niet ‘viral’ gaat en heel Nederland komt kijken wat er aan de hand is, al blijft het vreemd dat er helemaal geen politieonderzoek wordt verricht. Die lijkt er niet te zijn. Er lijkt helemaal geen wereld buiten Westerdorp te bestaan. Tegelijkertijd kennen ze het begrip ‘drone’ wel en zijn er wel televisies, dus het moet dan toch wel weer in de moderne tijd plaatsvinden.
Een verhaal waar meer in had gezeten
Afijn: Mist en monsters was dus niet mijn boek. Ik had op een spannend mysterie gehoopt, maar daarvoor is het verhaal veel te afstandelijk en hebben de personages te weinig diepgang. Al met al heeft de auteur echt wel zijn best gedaan om een interessant mysterie te neer te zetten, met verschillende verzonnen mythes, maar het onderzoek ernaar was gewoon niet meeslepend genoeg en het voelde soms alsof gebeurtenissen nauwelijks weerslag hadden op de personages. Mensen verdwijnen, een half dorp verdrinkt, het hoofdpersonage wordt geconfronteerd met een zeemonster: het lijkt niemand wat te doen, alsof ze het een dag later alweer vergeten zijn. Het boek heeft een leuk uitgangspunt – zéker omdat het verhaal in ons eigen land plaatsvindt, maar de uitwerking had veel beter gekund en het is jammer dat de auteur daar door de uitgeverij niet wat meer ondersteuning bij heeft gekregen.
Conclusie
Mist en monsters: Het logboek is een mystieke roman die zich in Zeeland afspeelt. Hoewel de auteur zijn best heeft gedaan om een interessant mysterie te bedenken, is het oplossen ervan niet op een meeslepende manier beschreven. Het verhaal is erg statisch en mist op verschillende vlakken diepgang. Met wat meer begeleiding had er veel meer uit dit verhaal gehaald kunnen worden en dat voelt als een gemiste kans.
