Een bijzondere kijk op het concept van ruimte en tijd in Herhaling, het sciencefiction debuut van Angelieke Uittenbogaard-Janssen. Wat zou er gebeuren als je van de ene naar de andere tijdgolf zou kunnen springen? En waarom zouden mensen dit doen?
‘Stel dat mensen in staat zijn over te stappen naar een andere tijdgolf? Kunnen ze dan op verschillende tijdgolven tegelijk leven?’
Angelieke speelt met dit idee in Herhaling, waarin meerdere personages de hoofdrol spelen en een mysterieus boek genaamd Herhaling in handen krijgen. Wie het boek leest, kan niet meer stoppen en wordt door ruimte en tijd verplaatst: van de ene naar een andere tijdgolf. Zoals Julian, die het boek van een zwerver in het park ontvangt en vervolgens ineens blij getrouwd met zijn nieuwe buurvrouw leeft. Of zijn zoon, die naar het einde der tijden springt en zich moet verschuilen in de Piramide van Cheops omdat de aarde te vervuild is geraakt.
Complexe verhaallijn
Wanneer Julian een boek in handen krijgt met de titel Herhaling, besluit hij op internet op zoek te gaan. Maar er komen geen resultaten uit. Er bestaat geen enkel boek met deze titel. Werkelijk? Dit is wat mij betreft een gemiste kans, want Angelieke heeft zelf zojuist een boek geschreven met deze titel en uitgegeven. Realistischer (en een leuke knipoog naar haar eigen werk) was het geweest als Julian wél resultaten had gekregen, maar geen daarvan is het boek dat hij in handen heeft.
Deze start van het verhaal zet de toon voor de rest van het verhaal. Een complexe verhaallijn en interessante theorie over tijd en reizen, maar ook met enkele gemiste kansen en verhaalpunten die beter uitgewerkt hadden kunnen worden.
Apocalyptische fantasy in scifi jasje
Angelieke heeft een zeer interessante theorie opgepakt en daar een gecompliceerd verhaal mee geweven vol cyclussen. Met een verscheidenheid aan karakters die gevolgd worden – en grotendeels familie van elkaar zijn – neemt ze de lezer mee op een wirwar reis door tijd en ruimte.
Ze wil ons zoveel vertellen en laten zien, maar ze heeft moeite cruciale momenten de herkennen en uit te schrijven waardoor het verhaal uit balans en afstandelijk aanvoelt. Zo worden eenvoudige handelingen, zoals iemand die naar het toilet gaat, uitgebreid over meerdere zinnen uitgesmeerd. Terwijl ze over de momenten waarop cruciale informatie wordt doorgegeven heen skipt. Een bewuste keuze, vertelt ze mij later. Ze lijkt een wisseling te maken tussen lange dialogen zonder veel acties, en stukken tekst waarin ons van alles verteld wordt in plaats van dat ze het ons laat mee beleven. Meerdere keren eindigt een dialoog abrupt, vaak net wanneer ik denk ‘nu komen we bij een plot punt’, en dan lezen we ‘en hij vertelde haar alles over dat en dat en hoe dat en dat gebeurd was…’ Het is misschien een persoonlijke smaak, maar ik wil het zelf meemaken, zien en voelen. Ik wil erbij zijn.
Door bovengenoemde punten voelt het lastig om mee te leven met de personages, maar ook de personages zelf lijken moeite te hebben met hun eigen gevoelens. Angelieke lijkt een prima plan in gedachten te hebben gehad, een goed verhaal voor bij de theorieën, maar lijkt zich te willen haasten van plot punt naar plot punt, waardoor er niet genoeg ruimte is om persoonlijke ontwikkelingen en emoties geloofwaardig neer te zetten. Zo is er een personage dat binnen drie bladzijden een omslag maakt van ‘hij wil haar vermoorden en opensnijden’ naar ‘maar zijn affectie houdt hem tegen’. En dan heb ik het nog niet gehad over de science-elementen zoals het ecosysteem dat op loopbare afstand van de piramide ligt waar je vrijuit kunt ademen, van de bomen kunt eten en water kunt drinken, ondanks dat de hele wereld onleefbaar geworden is door gecontamineerd grondwater.
In een wereld met Archeoptryx-achtige vogels wil ik best stellen dat het verhaal misschien meer een fantasy dan een scifi is, maar er waren genoeg momenten die zoveel vragen opwierpen omdat ze niet logisch waren. Dat alles wetenschappelijk was gecheckt moet ik maar van haar aannemen. We hebben duidelijk beiden andere bronnen, en ik had wel degelijk overtuigd kunnen worden met een betere uitwerking van deze elementen.
Leia en Lucas
Mocht je niet struikelen over de eerder genoemde punten, dan is Herhaling een interessant boek, alleen al vanwege het thema van de tijdgolven, en de verschillende generaties familieleden die door het boek een reis maken door ruimte en tijd. Ook het thema van milieu en de vervuiling van onze aarde, die het verhaal een post-apocalyptisch tintje geven, en het begrip tijd (is het einde van de tijd niet tevens het begin?) worden fascinerend gepresenteerd. En dan is er nog voor de oplettende scifi fan een leuke knipoog met de namen Leia en Lucas.
Angelieke heeft een bijzonder interessante theorie omgegoten in een fantastisch idee. Helaas komt haar verhaal niet volledig uit de verf, en ik vraag mij af of ze met de juiste kritische support niet een veel meer solide resultaat had kunnen bereiken. Met de juiste sturing zou het verhaal veel vloeiender lezen en zou de lezer zich veel meer verbonden voelen met de karakters. Hopelijk wordt haar volgende werk geen herhaling van gemiste kansen, maar juist een stap vooruit waarin haar briljante ideeën volledig tot hun recht komen.
Iceberg- Books heeft weer een uitstekende auteur gevonden. Ik heb het boek al gekocht maar nog niet gelezen. D.w.z. even gekeken naar de eerste pagina’s. Veelbelovend. Kijk ernaar uit de rest te lezen.