Overstromingen, virusuitbraken en armoede houden het ooit zo vrije en welvarende Nieuw-Nederland in de greep. Het land gaat bovendien gebukt onder de dictatuur van de meedogenloze president Martens. Jaren geleden liet ze dokter Walter het dodelijke Vikingvirus ontwikkelen. Nu dwingt ze zijn dochter Eva om zijn werk te perfectioneren. Gaat Eva in verzet of helpt ze de president aan een wapen waarmee zij voorgoed kan afrekenen met al haar vijanden?
Intussen heeft Senna na haar ontsnapping de dictatuur onderdak gevonden in de vrije enclave van Leegland. Ze wil er een nieuw bestaan opbouwen en heeft haar leven als soldaat achter zich gelaten. Toch besluit ze om nog één keer een levensgevaarlijke missie te ondernemen. Ze gaat terug om het regime een vernietigende slag toe te brengen.
De tijd dringt. Terwijl Senna en Eva worstelen met de keuzes die ze moeten maken, loopt de vrije enclave in Leegland groot gevaar.
Let op: deze recensie bevat spoilers voor het eerste deel: Leegland.
Een wereld na Julius
De dood van een hoofdpersonage heeft altijd een immense invloed op het verhaal. In dit geval is zijn dood eigenlijk zelfs de katalysator voor heel de verhaallijn van zowel Senna als Eva. Zeker die eerste wordt nu écht als hoofdpersonage in de verf gezet. Dit komt ook grotendeels doordat haar daden het verhaal vooruit stuwen en zij echt de draaischijf is van het boek, terwijl Eva en gloednieuw hoofdpersonage Dion vooral reageren op wat er rondom hen gebeurt en dus eerder passief deelnemen aan het verhaal.
De personages zelf zijn wel een heel stuk beter uitgewerkt dan in het vorige deel. De oppervlakkigheid is weg. De drie hoofdpersonages, maar ook enkele zijpersonages zoals Kvist, de broertjes & zusjes van Julius en president Martens zijn heel wat diepgaander. Voor Senna gaat een hele nieuwe wereld open nu ze buiten het perspectief van de gehersenspoelde soldaat kijkt en zie je haar echt leren omgaan met alle nieuwe informatie. Eva treedt in de voetsporen van haar vader maar probeert alles anders te doen. Doch herkent ze veel zaken van haar vader in zichzelf en lijkt ze daar wel mee te worstelen. Ten slotte hebben we ook nog Dion, die zich verraden voelt door de president en zich verplicht voelt de wijde wereld in te trekken en in de tussentijd zijn angsten te overwinnen.
Er zijn ook wat mindere personages; waar vooral Kjeld bij mij al snel de keel uithing. Gelukkig is hij niet echt aanwezig in het verhaal, maar toch. Hij gedraagt zich als een echt klein kind, zeker als het op Senna aankomt. Ik had ook wat meer verwacht van de legendarische Kosse Lester, maar goed.
Actie, reactie & plot
De eerste acte duurt wat langer dan in Leegland, mogelijk omdat de verhalen veel verder uit elkaar liggen. In Leegland waren onze personages nooit ver van elkaar verwijderd en gebeurde er veel op een kleine oppervlakte en korte tijd, terwijl we hier drie hoofdpersonages hebben die héél ver van elkaar verwijderd zijn. Pas rond de helft van het boek bijvoorbeeld belandt Dion echt in het verhaal.
In tegenstelling tot zijn voorganger schakelt het boek wel meteen in een hogere versnelling na die eerste acte, maar helaas is dat wat schijn. Een beetje ‘middle-book-syndrome’ denk ik; in die zin dat ik aan het einde van het boek enerzijds het gevoel had dat er in de tweede helft van het boek niet zoveel gebeurd was, maar anderzijds liet net dat me ook uitkijken naar het laatste deel. Allemaal opbouw dus voor het laatste deel van de trilogie, en in die opzet is ze dan wel geslaagd.
Revolutie in de schrijfstijl
Ergens vorig jaar las ik een prequel op Leegland, een kortverhaal die verschenen is in een bundel van 27 verhalen, samengesteld door Johan Klein Haneveld. De snelle, korte en snedige schrijfstijl leende zich perfect tot een kortverhaal, maar vertaalde niet zo goed naar een volledige roman in Leegland. In Zonderland is het echter sterk merkbaar dat Marjan haar schrijven is blijven ontwikkelen en altijd probeert te verbeteren. Ook opmerkelijk is dat ze hierbij nooit haar identiteit als schrijfster uit het oog is verloren. Dit leest nog altijd als de Marjan Brouwers die ik leerde kennen in dat kortverhaal, maar veel volwassener, vloeiender en natuurlijker. Gelukkig nog altijd met die vlotte snedigheid.
Aan het einde van de rit heb ik veel meer plezier gehad aan Zonderland dan aan Leegland, terwijl het verhaal van Leegland op zich mogelijks iets sterker is. Ik kan niet wachten tot Anderland, het slot van de trilogie, verschijnt. De iets hogere score van 7.5/10 (of net iets meer dan 3.5 sterren) is dus zeker verdiend, en ik vertrouw erop dat er met Anderland nog iets zal bijkomen.
