Mesopotamische mythe komt tot leven in Gilgamesh van Brian Godawa

Beleef de avontuurlijke zoektocht naar het eeuwige leven van de meest legendarische koning die de aarde ooit gekend heeft. Hij leefde na de Zondvloed en zijn naam was Gilgamesh.

Gilgamesh is koning van Uruk in Sumer en regeert daarover met harde hand, totdat hij Enkidu ontmoet, die zijn gelijke blijkt te zijn. Ze worden elkaars beste vrienden en maken heel wat mee. Samen durven ze het zelfs aan om de Sumerische goden op hun eigen terrein uit te dagen. Na de Zondvloed hebben deze Wachters zich teruggetrokken in de berg Hermon. Er ontstaat een machtsstrijd tussen de goden en de koning van Uruk. Een strijd om de macht over de hele aarde. Een strijd die Gilgamesh nog dieper laat nadenken over leven en dood. Het brengt hem uiteindelijk terug bij zijn wortels, bij een oude man en zijn vrouw aan wie de goden in een ver verleden onsterfelijkheid hebben geschonken.

Bijbelse fictie

Gilgamesh is het derde deel in de Kronieken van de Nefilim-reeks, waarvan al eerder Henoch en Noach verschenen. Doordat Gilgamesh zich op een andere periode van de geschiedenis richt, is het boek prima als een op zichzelf staand boek te lezen. Tussen het voorgaande boek en Gilgamesh zit namelijk een gat van een paar honderd jaar en er wordt voldoende op de eerste twee delen teruggeblikt om de wereldbouw te kunnen begrijpen.

Brian Godawa schrijft in principe Bijbelse fictie. Hoewel Gilgamesh niet in de Bijbel voorkomt, heeft hij deze Mesopotamische mythe gebruikt om het gat tussen Noach en Abraham te dichten. De Mesopotamische goden spelen een grote rol in dit verhaal, al zijn zij hier geen ‘echte’ goden, maar nazaten van gevallen engelen (of de gevallen engelen zelf, het werd me niet helemaal duidelijk) die in de Bijbel beschreven worden. De mythe van Gilgamesh kende ik zelf niet, maar toen ik die na afloop opzocht, werd duidelijk dat de auteur zich vrij nauwkeurig aan het oorspronkelijke verhaal heeft gehouden.

Een wat rommelige vertelling

Voor iemand die graag over oude culturen leest, is Gilgamesh een geschikt boek. De auteur weet op een overtuigende manier het verleden vorm te geven; ik werd vrij makkelijk in de queesten van Gilgamesh meegevoerd. Er is sprake van een alwetende verteller, waardoor je soms binnen een paar regels van hoofd naar hoofd glipt en het allemaal wat rommelig overkomt. Dit is een perspectief waar ik niet zo van hou, al past het ergens wel bij de hervertelling van een klassieker. Waar ik me meer aan stoorde, was het willekeurige gebruik van witregels. Er waren geen tabs gebruikt, in plaats daarvan waren er witregels geplaatst, zij het niet altijd op logische plekken. De opmaak kwam daardoor een beetje amateuristisch over.

Een avontuurlijk verhaal dat wat psychologische diepgang mist

Gilgamesh is een avontuurlijk verhaal, waarin de hoofdpersoon meerdere heldhaftige queesten onderneemt en met interessante listen op de proppen komt. Behalve Gilgamesh zelf zijn er behoorlijk wat bijpersonages, waarvan de meeste niet echt diepgang kennen. Meeslepend geschreven is het verhaal ook niet; ik ervaarde best wat afstand tussen mijzelf en de personages. Maar omdat het als een soort klassieker leest, vond ik dat juist wel passend. Gilgamesh’ worsteling met zijn sterfelijkheid was goed uitgewerkt.

Waar ik moeite mee had, was het slot van het verhaal. Zonder al te veel weg te geven: in het nawoord geeft de auteur te kennen dat hij twee paden wil laten zien in zijn reeks: dat van Noach, die voor God/Elohim kiest, en dat van Gilgamesh, die daartegen kiest en zo tot een antagonist verwordt. Dit cruciale moment miste alleen uitwerking. Gilgamesh ging zo snel een transformatie door dat ik het niet kon bijbenen en wat ik daardoor ook niet geloofwaardig vond. Ik kreeg te veel het gevoel dat de auteur het personage een bepaalde richting in wilde duwen. Persoonlijk houd ik erg van verhalen waarbij je ziet hoe iemand een ‘schurk’ wordt, maar juist die psychologische diepgang ontbrak in dit verhaal en daardoor leek het vooral op een plottwist die mooi uitkwam voor de rest van de serie.

Conclusie

Gilgamesh is een los te lezen deel van de Kronieken van de Nefilim, waarin de schrijver de oorspronkelijke mythe van Gilgamesh vrij nauwgezet volgt, maar dit tegen een meer Bijbelse achtergrond plaatst. Het leest als een avonturenverhaal waarbij de held het opneemt tegen goden en monsters, maar tegen het einde ontbreekt er psychologische diepgang en wordt de hoofdpersoon in een bepaalde richting geduwd die niet logisch voelde en mij helaas niet kon overtuigen.

• Koop bij BOL.com